Oyun dünyası günümüzün en gözde sektörlerinden biri. Tüm dünyayı saran ekonomik kriz hemen herkese zarar verirken, bu dijital sektör durumdan ufak sıyrıklarla çıkmaya başardı. Günümüzde Hollywood sektörünü bile imrendiren cirolarla birlikte, oyunlar neredeyse her 5 kişiden ikisinin evine giriyor.
Tabii ki durumun böyle olması, oyunlar ve şiddet başlığı altında hükümetlerinde ilgisini çekmeye başladı. Eskiden hükümetler filmleri kötü örnek olduğu için yasaklıyordu. Ancak günümüzde, dijital yapımlar sansürcülükten ve engellemelerden nasibini alıyor.
Üstelik bu olay bazı ülkelerde o kadar yaygın ki, devletler yasaklar için kırmızı çizgilerini bile çizmiş. Geçtiğimiz günlerde Aliens Versus Predator oyununa açılan yasaklama davalarıyla bu konu tekrar gündeme gelmiş oldu. Bizde, sizin için daha önce bu tarz popüler oyunlara açılan yasaklama davalarını ve nedenlerini araştırdık.
Ülkelerin bu konudaki davranışlarına göz attığımız zaman genelde hükümetler siyasi sebeblerden dolayı oyunlara sansür uyguluyor. Uyuştucu, cinsel içerik ve şiddet içerikleri ise en çok yapımın başını yakan sebeplerde ilk sıralarda yer alıyor. Bazı hükümetler yasağa toptan karşıyken, bazıları ise çocukça sebeblerden dolayı oyunların satışlarını durdurmuş. Bakın ülkeler, hangi oyunları ne sebepler göstererek sansürlemiş ya da yasaklamış?

Avustralya
Yasaklar konusunda en tecrübeli ülke Avustralya. Buradaki hükümetler tam olarak 33 popüler oyunu yasakladı. Bu yapımlara bir göz atarsak içlerinde, Left 4 Dead 2, Aliens Versus Predator, GTA serisi, Manhunt ve hatta çapkınlık oyunu Larry bile var. Avustralya hükümetinin bu yasaklar için nedenleri ise oldukça ilginç.
Aliens Versus Predator, Risen, GTA serisi, Postal 2, Manhunt 1-2 ve Fear 2 gibi yapımlar şiddet içeriği nedeniyle ülkede kara listeye alındı. Fallout 3, Blits The Legue, adlı oyunlar ise uyuşturucuya özendirdiği için yasaklandı.
7 Sins, Larry, BMX XXX, Risen ve yine GTA serisi de sex içeriği nedeniyle Avustralya yasalarına takıldı. Belki de en komik, yasaklama hikayesi de Voyeur adlı oyuna ait. Bu yapım sadece içerdiği cinsel içerikli bir diyalog yüzünden ülke sınırlarından sürüldü.

Çin
Teknolojiye yaktın bu millet her şeyi kopyalaması ve aldığı kararlarla dünya kamuoyunu kızdırmasıyla ünlü. Bu ülkenin oyun yasakları konusunda fazla bir sorunu yok. Ancak Çin hükümetinin filmler, kitaplar ve oyunlar konusunda asla değişmeyen bir çizgisi var. Ülke halkını küçük düşüren, ya da onların dış politikalarına uymayan her konu hemen sansüre maruz kalıyor.
Commmand & Conquer Generals, Çin ordusunu yanlış lanse ettiği için yöneticiler tarafından yasaklandı. Hatta hırsını alamayan hükümet o dönem EA'yi dava bile etmişti. Project I.G.I 2'de yine halkı ve orduyu ülkenin çizdiği imajın dışında anlattığı için sansürden nasibini aldı. Asya'nın bu bol nüfuslu ülkesinin en komik yasak hikayesi ise Football Menager 2005 ve Hearts of Iron yapımlarıyla yaşandı.
Bir futbol oyunu olmasına rağmen, Football Menager 2005 ülkenin iç ve dış siyasetine uymadığı gerekçesiyle ülke topraklarından sürülmüştü. Bu garip durumun nedeni ise, oyunun Tibet'i bağımsız bir ülke gibi göstermesi. Yıllardır Budist'lerin bu kutsal mekanına gözünü diken Çin hükümeti, Tibet'i tüm dünya medyasından silmek için elinden geleni yapıyor. Hearts of Iron ise ülkenin coğrafyasıyla ilgili dersine iyi çalışmadığı için ordunun ve devletin nefretini kazandı.

Almanya
Avrupa Birliği'nin önemli üyelerinden biri olan bu ülke genelde demokrasi ve özgürlük yanlısı olarak bilinir. Ancak Alman'ları kızdırmak için sadece 60 yıl önceye gitmek yeterli. Bu ülkede Nazi dönemiyle ilgili yapılan her görsel basılı medya büyük tepki çekiyor. Ayrıca Alman yasalarına göre, ülkede Nazi kelimesi tabu olduğu için, eğer yapımlarınızda Üçüncü Reich'ı kullanmak istiyorsanız bu ülkeyi satış listenizden çıkartın.
Alman hükümeti sadece Nazi içeriği olduğu için oyunları sansürlüyor ya da yasaklıyor. Geçtiğimiz aylarda çıkan Wolfenstein çok ufak bir hata yüzünden Almanya'yı kızdırmıştı. Normalde bu ülke için özel hazırlanmış yapımda, gamalı haçlı bayraklar sansürlenip sadece kırmızı ve beyaz renkler bırakılmıştı.
Ancak dalgın bir programcı, oyunun sadece bir bölümünde gamalı hacı unuttuğu için, Wolfenstein neredeyse hükümet tarafından dava ediliyordu. Yapımcı Raven, yapımın tüm kopyalarını toplattı ve yerine düzeltilmiş versiyonları ülkede dağıtmaya başladı.
Commandos, Mortyr ve Wolfenstein serileri açık açık Nazi dönemine referans verdiği için bu ülkenin sansürüne uğradı. Öte yandan, Mortal Kombat serisi ve Soldier of Fortune oyunu içerdiği şiddet ve halktan gelen tepki nedeniyle ülkede yasaklanmıştı.

Suudi Arabistan
Petrol rezervlerinin çoğunluğunu elinde tutan Arap ülkeleri aynı zamanda dünyanın en zengin topluluklarından biri. Paraları bol olduğu için, bu ülkeler birliğinde teknolojik ürünlere ilgi büyük oranda fazla. Ancak Suudi Arabistan'da, şeriat kuralları gereği İslam'a uymadığını düşündüğü materyalleri yasaklıyor.
Ayrıca Araplar siyasi düşman olarak gördükleri ülkelerin ürünlerinin de ülkelerinde satılmasını istemiyor. Her ne kadar kurallar sert olsa da, Suudi Arabistan'da yasaklanan oyunlar aslında Avustralya yanında çok az gözüküyor. God of War serisi, fazla şiddet içerdiği ve Yunan tanrılarını ön plana çıkarttığı için Araplar tarafından yasaklandı.
Modern Warfare 1 yine şiddet içeriği ve Müslüman'ları terörist gibi gösterdiği için satışı durduruldu. Assassin's Creed 1, şiddet içerdiği bahanesiyle ülke tarafından kara listeye alınmıştı. Ancak alt metinler biraz incelenince, oyunun çizdiği Arap imajının kral ve halk tarafından pek hoş karşılanmadığını görüyoruz. Pokemon serisine ait tüm oyunlar ise Zionist içeriği ve kumara (kart oyunları) alıştırdığı gerekçesiyle bu ülkeler birliği tarafından ülke sınırları içerisine alınmadı.

Japonya
Bu sempatik teknoloji dehası insanları kızdırmak gerçekten zordur. Kültürleri ve inançları gereği Japon'lar az sinirlenirler, ancak bu ufak yapılı insanları kızdırmayı başarırsanız yandınız demektir. Her ne kadar PlayStation ve Anime'ler sayesinde oyun sektörünün büyük çoğunluğunu ellerinde tutsalar da Asya'nın bu en eski uygarlığı bile bazen sansür uyguluyor.
Kültürleri gereği milli birliğe çok önem veren Japon'lar aynı Alman'lar gibi kendilerine İkinci Dünya Savaşı'nı hatırlatan şeylere pek hoş bakmıyorlar. Ülkede şimdiye kadar resmi olarak üç yapım yasaklandı. Bunlardan biri, şiddet içeriği ve nedeniyle GTA 3. Diğer iki tanesi ise geçtiğimiz yılın en çok satan yapımları.
Japon meclisi, Call of Duty: World at War atalarını doğru yansıtmadığı gerekçesiyle yapımcı firmaya bu sorunu düzeltmeleri konusunda bir uyarıda bulundu. Ancak yapımcılar bu konuda hiçbir geri adım atmayınca beklemeyen bir kararla oyun ülkede yasaklılar listesine alındı.
Fallout 3'ün bu listeye girme neden ise hem ilginç hem de üzücü. Oyunda atom bombasını fazlasıyla öven diyaloglar ve ülke halkına Hiroşima – Nagasaki felaketini hatırlatan referanslar bulunduğu için yapımın ülkedeki satışı durduruldu.

Bir de bu örnekler var
Öte yandan yasakları sevmeyen ya da mecburiyetten bu işi yapamayan ülkeler de var. Örneğin, Yunanistan, hükümeti korsanın önüne geçmek için oyunlara sansür ya da yasak koymuyor. Kanada ise, kullandığı yaş sınırı sisteminden oldukça memnun. Devlet olarak geliştirdikleri bir anti oyun prensipleri yok. Manhunt gibi fazla şiddet içeren oyunları ise, sadece ulaşılması daha zor hale getiriyorlar ve yaş sınırını artırıyorlar.
Yapımcıların başını en çok ağrıtan ülkelerden biri olan Amerika'da resmi olarak oyunlara bir yasak getirmedi. Ancak farklı eyaletlerin farklı kanunlarına göre, GTA serisi gibi oyunların satışının durdurulduğu durumlar oldu. ABD sansür uygulamak yerine, PG sisteminin ve sosyal kuralların daha fazla uygulanmasına önem gösteriyor. Fransız kanunlarına göre, sansür ve yasakçılık yapmak neredeyse imkansız.
Ülke geliştirdiği PEGI sistemi sayesinde, şimdiye kadar hiçbir yapımın satışını engellemedi. Bunun yerine, fazla şiddet içeren oyunların satın alınabilmesi için bazı kurallar koydu. İtalya şimdiye kadar sadece Manhunt 2'yi yasakladı daha sonrada hükümet bundan vazgeçerek yapımın satışını yasal hale getirdi. Meksika'da resmi olarak yasak politikası olmayan ülkelerden.
Ancak Tom Clansy's Ghost Recon Advanced Warfighter 2'de Meksika'nın başına bela olan terörist örgütler konu alındığı için, hükümet bu yapımın dağıtımını durdurdu. Tayland'da sadece Hentai ve erotik içerikli oyunlar yasak. İngiltere'de ise tıpkı, Amerika ve Fransa gibi hazırladığı yaş sınırı yasalarına güveniyor, bu yüzden orada da resmi bir yasak davası yaşanmadı.
Rusya ise Modern Warfare 2'deki havaalanı sahnesi yüzünden bu oyunu neredeyse yasaklıyordu. Daha sonra hükümet ve yapımcılar bir anlaşmaya vardı.

Yazan: Cem Süer
SDN - http://shiftdelete.net